Τι είναι η ΔΕΠ-Υ;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής– Υπερκινητικότητα ή εν συντομία ΔΕΠ-Υ (στα αγγλικά Attention-Deficit / Hyperactivity Disorder ADHD) είναι μία από τις πιο συνηθισμένες νευροαναπτυξιακές και νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας. Για αυτόν τον λόγο, είναι πλέον γνωστή σε όλους μας, διότι έχει κάνει αισθητά φανερή την παρουσία της τα τελευταία χρόνια απασχολώντας ειδικούς επιστήμονες, εκπαιδευτικούς αλλά κυρίως γονείς.
«Τύποι ΔΕΠΥ»
Τα χαρακτηριστικά μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετικές εκφάνσεις από παιδί σε παιδί. Ωστόσο, το εν λόγω σύνδρομο χωρίζεται σε τρία τμήματα:
- Κυρίαρχος τύπος της ελλειμματικής προσοχής. Ο τύπος αυτός δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και να εστιάσει την προσοχή του. Αυτό σημαίνει ότι εύκολα ξεχνάει και αμελεί να ολοκληρώσει τυχόν εργασίες και ευθύνες που έχει. Συχνά κάνει λάθη απροσεξίας και δε δίνει προσοχή σε όσα του λένε οι άλλοι. Η προσοχή του επηρεάζεται πολύ από εξωτερικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα να αποσπάται εύκολα.
- Κυρίαρχος τύπος της υπερκινητικότητας. Σε αυτήν την περίπτωση, το παιδί κινεί νευρικά τα χέρια και τα πόδια του. Στέκεται όρθιο και κινείται συνεχώς, χωρίς να υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που το κάνει αυτό. Απλά δεν μπορεί να καθίσει για πολλή ώρα σε ένα σταθερό σημείο. Συνήθως, δυσκολεύεται να συνεργαστεί με άλλους ομαδικά.
- Συνδυαστικός τύπος της ελλειμματικής προσοχής και της υπερκινητικότητας-παρορμητικότητας. Στο τρίτο και τελευταίο τύπο ανακύπτει η ανάμειξη των δύο παραπάνω. Δηλαδή, ο νέος εμφανίζει εξίσου και τα δύο ταυτόχρονα.
Χαρακτηριστικά
Όλοι μας πάνω-κάτω έχουμε εμφανίσει χαρακτηριστικά της ΔΕΠ-Υ, όπως είναι η δυσκολία συγκέντρωσης. Ωστόσο, τα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠ-Υ το εμφανίζουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό και χρονικά υπάρχει μια μονιμότητα και σταθερότητα. Τα συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ θα πρέπει να γίνονται αντιληπτά στο παιδί για τουλάχιστον έξι ή περισσότερους μήνες πριν από την ηλικία των 12 χρόνων.
Η εμφάνιση της ΔΕΠ-Υ δε σχετίζεται με το πόσο έξυπνος είναι κάποιος κι ούτε φεύγει όσο μεγαλώνει.
Έτσι κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εκτός από τα βασικά που αναφέρθηκαν στους τύπους είναι ότι :
- Δυσκολεύονται να οργανωθούν
- Το μυαλό τους ταξιδεύει
- Μιλάνε συνέχεια
- Έχουν προβλήματα με τον ύπνο
- Δεν ολοκληρώνουν τις δουλειές τους
Τρόποι Αντιμετώπισης
Η ΔΕΠ-Υ όπως και οι περισσότερες διαταραχές έχουν αρκετά βοηθήματα. Πολλά μπορούμε να πούμε σε αυτό το σημείο, αλλά εγώ προσωπικά θα εστιάσω σε 2 σημεία.
Πρώτον, γνωρίζουμε ότι τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται στην οργάνωση. Έτσι, μέσα από ένα πρόγραμμα, ένα πλάνο, έναν πίνακα είναι πολύ εύκολο να τα οργανώσουμε για τις ευθύνες τους. Τους υπενθυμίζουμε, λοιπόν, τα καθήκοντά τους τακτικά. Επαναλάμβανουμε πολλές φορές τον ίδιο στόχο, μέχρι να δούμε σημάδια βελτίωσης. Αν δε δούμε κάποια βελτίωση, αλλάζουμε τον στόχο σε έναν πιο εφικτό, που μπορεί να πετύχει το παιδί. Είναι καλό να υπάρχει διάδραση και να συμμετέχει ενεργά καθόλη τη διάρκεια. Δεύτερον, είναι σημαντικό να τηρούμε τα όρια και τους κανόνες που έχουμε θέσει εξ αρχής και να το κάνουμε αυτό με υπομονή.
Στην χώρα μας υπάρχει σχετικός ιστότοπος που ασχολείται εξ ολοκλήρου με τη διαταραχή αυτή – το Πανελλήνιο Σωματείο Ατόμων με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Εκεί θα βρείτε τουλάχιστον 30 πρακτικές συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε το παιδί-μαθητή σας.
Επίσης, οι γονείς είναι καλό να κλείσουν ένα ραντεβού και να επισκεφθούν τα ΚΕΣΥ (Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης) για να γίνει η διάγνωση του μαθητή και να προταθούν οι κατάλληλοι τρόποι αντιμετώπισης. Παρακάτω αναφέρονται ονομαστικά ορισμένα τεστ.
ΤΕΣΤ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ: Ελληνική Κλίμακα Αξιολόγησης της ΔΕΠ-Υ IV, Αθηνά Τεστ, WISC-V και
WISC-V GR.
Συννοσηρότητα-Comorbidity
Γίνεται ξέχωρη αναφορά στην έννοια της συννοσηρότητας, καθώς συνδέεται άμεσα με τη διαταραχή που εξετάζουμε. Πιο συγκεκριμένα, η συννοσηρότητα ή αλλιώς διπλή διάγνωση αποτελεί μια συνδυαστική πάθηση που περιλαμβάνει την διαταραχή της ΔΕΠΥ στην περίπτωσή μας (είναι η συνύπαρξη δύο διαταραχών – όχι πάντα με ΔΕΠΥ) μαζί με κάποια άλλου είδους διαταραχή. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς η εμφάνισή της μπορεί να αποτελέσει φραγμό στην αρμονική ανάπτυξη του παιδιού, εφόσον ο τρόπος αντιμετώπισής της είναι δυσχερής.
Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα βίντεο στο οποίο ένας γιατρός (ο Δρ. Μπράουν) εξετάζει αναλυτικά τι περιλαμβάνει η διαταραχή αυτή.
